.jpg)
गरुड़ पुराण हिन्दू धर्मको एक अत्यन्त महत्वपूर्ण ग्रन्थ हो, जसमा मृत्यु, आत्मा, पाप-पुण्य, यमलोकको यात्रा, र मोक्षको मार्गबारे विस्तृत व्याख्या गरिएको छ। मृत्यु पछिको आत्माको यात्रा विशेष रूपमा यस पुराणमा वर्णन गरिएको छ, जसले हाम्रो जीवन र कर्मका गहिरा अर्थहरू बुझ्न सहयोग पुर्याउँछ।
Watch full video
जब कुनै मानिसको मृत्यु हुन्छ, त्यसको आत्मा शरीरबाट अलग हुन्छ। शरीर माटोमा फर्किन्छ तर आत्मा भने सूक्ष्म शरीर लिएर यमलोकको यात्रा प्रारम्भ गर्छ। गरुड़ पुराण अनुसार मृत्युपछिका पहिलो २४ घण्टा अत्यन्त महत्वपूर्ण हुन्छन्।
आत्मा २४ घण्टामा किन घर फर्किन्छ?
गरुड़ पुराणका अनुसार आत्मा मृत्यु पश्चात पहिला आफ्नो घरमै केही समय बिताउँछ। यो समयमा आत्मा अलमलमा हुन्छ—त्यो एकैचोटि संसार र परलोक बीचमा अल्झिएको हुन्छ। उसलाई आफ्नो मृत्यु भएको कुरा सजिलैसँग थाहा हुँदैन। त्यसैले २४ घण्टासम्म आत्मा आफ्नो प्रियजनहरू, परिवार, र आफन्तहरू कहाँ हुन्छ, उनीहरूको क्रिया, रोदन, सम्झना सबै हेर्छ।
यो २४ घण्टाको अवधिमा आत्मा आफ्नो जीवनका क्षणहरू पुनः सम्झन्छ, केही अधुरा कामको पछुतो गर्छ र कहिलेकाहीँ परिवारजनको दुःख देखेर अझ बढी भावुक हुन्छ। यसैले हिन्दू संस्कारमा मृत्युपछि तुरुन्त पूजापाठ, दीप प्रज्वलन, र आत्मालाई शान्तिको कामना गरिन्छ।
आत्माको १३ दिनको यात्रा
गरुड़ पुराण अनुसार आत्माले मृत्यु पश्चात १३ दिनसम्म पृथ्वीमा बस्ने अनुमति पाउँछ। यस अवधिमा आत्माले यमदूतसँग विभिन्न लोकहरूको यात्रा गर्छ। यस अवधिमा निम्न प्रक्रिया हुन्छ:
- पहिलो ३ दिन – आत्मा अझै पृथ्वीमा अल्झिएको हुन्छ। यो समयमा घर र आफन्तहरू कहाँ ऊ घुमिरहन्छ।
- ४औंदेखि १०औं दिनसम्म – आत्मालाई यमदूतहरू लिन आउँछन् र आत्माको यात्रा यमलोकतर्फ सुरु हुन्छ। त्यसलाई नरक, स्वर्ग, र पितृलोकका अवस्थाहरू देखाइन्छ।
- ११औं दिन – यो दिन "एकादशी श्राद्ध" गरिन्छ, जसमा आत्माका पितृहरूले उसको स्वागतको तयारी गर्छन्।
- १२औं र १३औं दिन – आत्माको मूल्याङ्कन हुन्छ। यसका आधारमा आत्मा स्वर्ग, नरक वा पुनर्जन्मको बाटोतर्फ लैजाने निर्णय गरिन्छ। १३औं दिनमा "सप्तशुद्धि" र "पिण्डदान" गरिन्छ जसले आत्मालाई अन्तिम शान्ति प्रदान गर्दछ।
किन गरिन्छ श्राद्ध र पिण्डदान?
गरुड़ पुराण अनुसार, आत्मालाई शान्ति दिनका लागि, पिण्डदान, तर्पण, र श्राद्ध कर्म अत्यावश्यक मानिन्छ। यी क्रियाबाट आत्माले आफ्नो परलोक यात्रा सहज रूपमा गर्न सक्छ। पिण्डदानले आत्मालाई सूक्ष्म शरीर दिन्छ, जसले परलोकको यात्रा गर्न सहयोग गर्छ।
निष्कर्ष
मृत्यु कुनै अन्त होइन, आत्माको यात्रा मात्र हो। गरुड़ पुराणले हामीलाई सिकाउँछ कि मृत्यु पछिको जीवन पनि यथार्थ हो, र त्यसका लागि हामीले जिउँदो छँदै धर्म, कर्म, र सदाचारको मार्ग अपनाउनु पर्छ। आत्माको १३ दिनको यात्रा, २४ घण्टामा घर फर्कने रहस्य, र श्राद्ध-पिण्डदानको महत्त्व बुझेर हामीले आत्माको शान्तिका लागि उचित कार्य गर्नु आवश्यक छ।
🕉 ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः 🕉
Post a Comment
0Comments