Watch full video : Click here
नेपालमा आठ वर्षअघि अन्त्य भएको लोडसेडिङ फेरि फर्किएको छ। नेपाल विद्युत प्राधिकरण (NEA) ले आगामी दिनहरूमा दिनको ६ घन्टा विद्युत् कटौती हुने जानकारी सार्वजनिक गरेपछि देशभर त्रास फैलिएको छ। नागरिक, उद्योगी, व्यापारी र विद्यार्थी सबै चिन्तित छन् — के अब फेरि त्यो अँध्यारो समय फर्कने हो?
पृष्ठभूमि: कहिले र कसरी अन्त्य भएको थियो लोडसेडिङ?
२०६० को दशकमा नेपालले दैनिक १२–१८ घन्टा लोडसेडिङ भोग्यो। तर सन् २०१६ मा कुलमान घिसिङको नेतृत्वमा सुधार कार्यक्रमहरू कार्यान्वयन भई लोडसेडिङ अन्त्य भएको घोषणा गरियो।
के-के कारणले सम्भव भयो लोडसेडिङ अन्त्य?
- जलविद्युत् उत्पादनमा वृद्धि
- विद्युत् चोरी नियन्त्रण
- स्मार्ट लोड व्यवस्थापन
- भारतसँगको विद्युत् व्यापारको सन्तुलन
तर अब फेरि किन लोडसेडिङ सुरु भयो?
लोडसेडिङ पुनः सुरु हुनुका प्रमुख कारणहरू
१. जलविद्युत् उत्पादन घट्नु
- अधिकांश आयोजना रन-अफ-रिभर प्रणालीका छन्, जसले सुक्खा मौसममा उत्पादन घटाउँछ।
- चैत–बैशाखतिर नदीहरूमा पानीको सतह घट्ने हुँदा उत्पादन क्षमता कमजोर हुन्छ।
२. मागको अत्यधिक वृद्धि
- उद्योग विस्तार, EV चार्जिङ स्टेशनको बढोत्तरी, र घरेलु उपकरणको व्यापक प्रयोगले कुल माग अत्यधिक बढाएको छ।
३. प्रसारण संरचनामा कमजोरी
- पुराना प्रसारण लाइनहरू क्षमताहीन भइसकेका छन्।
- नयाँ लाइनहरू विस्तार गर्न ढिलाइ हुँदा ऊर्जा व्यवस्थापन असन्तुलित बनेको छ।
४. भारतसँगको विद्युत् व्यापारमा अवरोध
- भारतबाट आयातमा नीति तथा भन्सारसम्बन्धी झमेला आएका छन्।
- व्यापारिक असमझदारी हुँदा आयात निर्भरता संकटमा परिणत भएको छ।
लोडसेडिङको प्रभाव: जनजीवनमा परेको असर
🔧 आर्थिक क्षेत्रमा:
- उद्योगहरू प्रभावित, उत्पादन बन्द हुने स्थिति।
- बेरोजगारीको जोखिम बढ्दो।
- विदेशी लगानी घट्ने सम्भावना।
👨👩👧👦 सामाजिक क्षेत्रमा:
- खाना पकाउने, आराम गर्ने, दैनिक कार्यहरू प्रभावित।
- स्वास्थ्य सेवा, विशेषतः ग्रामीण अस्पतालहरूमा समस्या।
🎓 शैक्षिक क्षेत्रमा:
- अनलाइन कक्षा बाधित।
- राति पढ्न सक्ने अवस्था नहुनु।
समाधान के हुन सक्छ?
जलविद्युत् प्रणालीमा सुधार:
- जलाशययुक्त आयोजना निर्माण।
- सौर्य र पवन ऊर्जा स्रोतहरूको विकास।
प्रसारण प्रणाली सुदृढीकरण:
- उच्च क्षमताका नयाँ लाइनहरू विस्तार।
- स्मार्ट ग्रिड प्रविधिको प्रयोग।
खपत व्यवस्थापन:
- लोड सेन्सिटिभ ट्यारिफ लागू।
- ऊर्जा दक्ष उपकरण (जस्तै: LED, स्मार्ट उपकरण) को प्रवर्द्धन।
क्षेत्रीय सहयोग:
- SAARC Power Grid मार्फत क्षेत्रीय व्यापारको विस्तार।
- भारतसँग दीर्घकालीन सम्झौता।
सरकार र नागरिकको भूमिका
सरकारले गर्नुपर्ने:
- ऊर्जा नीति अद्यावधिक।
- निजी क्षेत्रलाई प्रोत्साहन।
- लगानीमैत्री वातावरण बनाउने।
नागरिकले गर्न सक्ने:
- अनावश्यक उपकरण बन्द गर्ने।
- सौर्य ऊर्जा अपनाउने।
- पिक आवरमा उपकरण प्रयोग कम गर्ने।
प्रायः सोधिने प्रश्नहरू (FAQs)
१. अहिले फेरि लोडसेडिङ किन सुरु भयो?
जलविद्युत् उत्पादनमा गिरावट, मागको अत्यधिक वृद्धि, प्रसारण संरचनामा कमजोरी, र आयातमा समस्या प्रमुख कारण हुन्।
२. लोडसेडिङ कहिलेसम्म रहला?
विद्युत् प्राधिकरणले हालका लागि ६ घन्टा लोडसेडिङ घोषणा गरेको छ। यो समय मौसम, उत्पादन र आयातमा भर पर्नेछ।
३. लोडसेडिङबाट जोगिन के गर्न सकिन्छ?
- सौर्य ऊर्जा जडान गर्नु।
- ऊर्जा दक्ष उपकरण प्रयोग गर्नु।
- पिक आवरमा खपत घटाउनु।
४. नेपालमा वैकल्पिक ऊर्जा पर्याप्त छ?
हाल पर्याप्त छैन, तर सरकारले सौर्य र पवन ऊर्जा प्रवर्द्धन गरिरहेको छ।
निष्कर्ष
लोडसेडिङको पुनरागमनले नेपालको ऊर्जा सुरक्षामाथि गम्भीर प्रश्न उठाएको छ। अब यो समय हो — केवल सरकार होइन, सबै नागरिक मिलेर ऊर्जा बचत र उत्पादनमा योगदान दिने। समृद्ध र उज्यालो नेपाल निर्माण हाम्रो साझा लक्ष्य हो।
ऊर्जा बचत गरौं, उज्यालो भविष्य बनाऔं।
🔗 थप जानकारीका लागि:
यदि तपाईंलाई यो लेख उपयोगी लाग्यो भने कृपया शेयर गर्नुहोस् र जनचेतना फैलाउनुहोस्।
अन्धकार हटाऔं, उज्यालो नेपाल बनाऔं! 🌍💡
Post a Comment
0Comments